Si shfaqet sindroma e shpëtimtarit dhe çfarë duhet të bëni për të “shëruar” veten nga kjo “sëmundje”?
Po nëse një person i ndihmon vazhdimisht edhe ata që nuk e kërkojnë? Nga vjen dëshira obsesive për të ndihmuar dikë, nëse nuk na kërkohet një gjë e tillë?
Shenjat e sindromës së shpëtimtarit mund të mos jenë aq të dukshme, por ajo dëshirë e fortë për të ndihmuar ata që as e kërkojnë – është e pranishme.
Termi “shpëtimtar” filloi të përdoret në psikologji kur dr. Stephen Karpman përshkroi një model të ndërveprimit social dhe psikologjik të njohur si “trekëndëshi i Karpman”.
Ky mjek identifikoi tri role kryesore që njerëzit luajnë në situata të ndryshme: të viktimës, persekutuesit dhe shpëtimtarit.
Cili është motivi i një personi me sindromën e shpëtimit? Ai përpiqet ta mbajë viktimën duke e bërë atë të varur prej tij.
Kujdesi kthehet në bashkëvarësi
Nevoja për të ndihmuar të tjerët lind kur një person mund të përmbushet vetëm në kujdesin për të tjerët. Shpëtimtari vjen për të ndihmuar (edhe ata që nuk kanë fare nevojë) në kurriz të tij. Pranon me vetëdije marrëdhëniet e varura, i sigurt se nuk e meriton dashurinë, por duke i thënë vetes se duhet të shpëtojë partnerin, fëmijën, mikun, fqinjin nga problemet.
Pas ndihmës obsesive fshihet një aluzion narcisist kur ka nevojë për të rritur vetëvlerësimin.
“Shpëtimtari” rritet në sytë e tyre dhe ata duket se thonë me vete “ja ku jam, sa vetëmohues/ndjeshëm/dashamirës jam”.
Si sillet “shpëtimtari”? Ai nuk ofron asnjë kompensim në këmbim, gjë që e bën palën e kundërt të frustruar.
Në fillim të marrëdhënies, shpëtimtari duket se është i kënaqur me vetëmohimin e tij, por pas një kohe ndihet bosh dhe i pafuqishëm. Kjo gjithashtu ndikon negativisht në vetëvlerësimin.
Arsyeja: trauma e fëmijërisë
Nevoja për të ndihmuar të gjithë flet për një çekuilibër emocional dhe psikologjik që lindi si rezultat i edukimit dhe rrënjosjes së vlerave. Shpëtimtari përpiqet të fitojë miratimin, lavdërimin dhe të jetë një “djalë i mirë”. Dhe për këtë ajo duhet të jetë e dobishme dhe e përgjegjshme.
Ky çekuilibër është i pranishëm edhe në moshën madhore, duke mos lejuar formimin e vetëvlerësimit adekuat.
Si të kuroni sindromën e Shpëtimtarit?
Ka qasje njohëse që do të korrigjojnë manifestimet e sindromës së shpëtimtarit. Në zemër të këtyre teknikave është përqendrimi në vetëvlerësimin dhe dashurinë për veten. Është e rëndësishme t’i kushtoni vëmendje mirëqenies suaj, të mbani mend nevojat dhe interesat tuaja. Dhe, sigurisht, është e rëndësishme të forconi mendimin tuaj se do të jeni të dashur vetëm sepse jeni ata që jeni, dhe jo për shkak të ndihmës dhe favoreve.
