Kur bëhet obligim haxhi?

Disa mendojnë se arsyeja është se ai nuk ka kërkuar leje nga ai të cilit i ka borxh paratë dhe nëse ai i jep leje, atëherë nuk ka asgjë të keqe. Nuk ka asnjë bazë për këtë mendim, përkundrazi arsyeja është të qenit në borxh. Dihet se nëse huadhënësi i jep leje debitorit që të shkojë në haxh, kjo nuk do të thotë që borxhi hiqet dhe ai nuk do ta ketë kryer detyrën e tij për shkak të kësaj leje. Prandaj, borxhliut duhet t’i thuhet: Shlyeje borxhin tënd fillimisht, pastaj nëse të mbetet mjaft, shko në haxh; përndryshe Haxhi nuk është i detyrueshëm në rastin tuaj. Nëse vdes borxhliu i cili nuk ka shkuar në haxh për shkak të borxhit të tij, atëherë ai do ta takojë Allahun me Islamin e tij të plotë dhe jo të munguar, sepse haxhi nuk ishte i detyrueshëm për të, ashtu siç nuk janë obligim zekati dhe haxhi për atë që është i varfër. Por nëse ai bën haxhin para se ta shlyejë borxhin dhe pastaj vdes para se ta shlyejë atë, atëherë ai është në rrezik, sepse edhe shehidit i falet çdo gjë përveç borxhit, po për këdo tjetër? Kuptimi i shpenzimit të urdhëruar nga Sheriati Ajo që nënkuptohet me shpenzimet e urdhëruara për të nga sheriati është ajo që ai është obliguar nga sheriati të shpenzojë për veten dhe familjen e tij, pa qenë as ekstravagant dhe as koprrac. Nëse ai është me mjete mesatare dhe dëshiron të tregojë shenja pasurie si blerja e një makine të shtrenjtë në mënyrë që të duket i pasur, dhe ai nuk ka para të mjaftueshme për të kryer haxhin, atëherë ai duhet të shesë makinën dhe t’i përdorë ato për të kryer. Haxhi, dhe ai duhet të blejë një makinë që i përshtatet situatës së tij. Shpenzimi i tij për këtë makinë nuk është një lloj shpenzimi i miratuar në sheriat, por është ekstravagancë, e cila është e ndaluar në Islam. Ajo që nënkuptohet me i aftë financiarisht është se ai duhet të ketë mjaftueshëm për familjen e tij derisa të kthehet, dhe të ketë të ardhura pasi të kthehet për t’u kujdesur për veten dhe ata për të cilët shpenzon, si qira nga prona, rroga dhe biznesi. fitimet etj. Prandaj, ai nuk ka pse të përdorë kapitalin e biznesit të tij, fitimin e të cilit ai e shpenzon për veten dhe familjen e tij, për të bërë haxhin, nëse kjo humbje e kapitalit do të rezultojë në një humbje fitimi që nga ana tjetër do të thotë se familja e tij bën nuk kanë mjaft.
Komisioni i Përhershëm për Fetva (11/36) u pyet për një burrë që ka një shumë parash në një bankë islame dhe të ardhurat e tij vinin nga fitimet në ato para që i dhanë mjaftueshëm për të jetuar një mënyrë jetese të moderuar. A është i detyruar të bëjë haxhin duke përdorur atë kapital, duke e ditur se kjo do të ndikonte në të ardhurat e tij mujore dhe do t’i rriste financat në mënyrë të padurueshme? Ata u përgjigjën: “Nëse gjendja jote është ashtu siç e përshkruan ti, nuk je i obliguar ta kryesh haxhin sepse nuk je në gjendje ta kryesh atë në mënyrën e kërkuar nga sheriati. Allahu thotë (interpretim i kuptimit): “Për hir të Allahut, vizita e shtëpisë (Qabes) është obligim për atë që ka mundësi udhëtimi te ajo, e kush nuk e beson (ai nuk e viziton); Allahu nuk është i nevojshëm për (ibadetin që e bëjnë) njerëzit.” (Ali Imran: 97)
Dhe Ai thotë: “Dhe (Allahu) nuk ju ka vënë ndonjë vështirësi në fe.” (Haxh: 78)
Kuptimi i nevojave themelore Ajo që nënkuptohet me nevojat themelore është ajo për të cilën një person ka shumë nevojë në jetën e tij dhe pa të cilat është shumë e vështirë për të, siç janë librat për kërkuesin e dijes. Pra, ne nuk i themi: Shiti librat dhe përdori paratë për të shkuar në haxh, sepse këto janë nevoja elementare për të. Në mënyrë të ngjashme, nëse një personi ka nevojë për veturën e tij, ne nuk i themi, shisni atë dhe përdorni paratë për të shkuar në haxh. Por nëse ai ka dy makina dhe nuk i duhen njëra prej tyre, atëherë ai duhet të shesë njërën prej tyre dhe t’i përdorë paratë për të shkuar në haxh. Po kështu, një mjeshtër nuk ka nevojë të shesë veglat e tij, sepse i duhen ato. Dhe nëse një njeri ka një makinë të cilën e përdor për punë dhe e shpenzon për veten dhe familjen e tij nga paratë që fiton për ta marrë me qira, ai nuk ka pse ta shesë atë për të shkuar në haxh. Një nevojë tjetër themelore është nevoja për t’u martuar. Nëse një person duhet të martohet, kjo ka përparësi ndaj haxhit, përndryshe Haxhi ka përparësi.

Ajo që nënkuptohet me të qenit i aftë financiarisht është se një person duhet të ketë fonde të tepërta që janë të mjaftueshme për të kryer haxhin pas shlyerjes së borxheve dhe kujdesit për detyrimet e sheriatit dhe nevojat themelore. Nëse një person është në gjendje fizike dhe financiare për të kryer haxhin, atëherë ai është i detyruar të ngutet në haxhin. Nëse nuk është i aftë fizikisht dhe financiarisht, ose nëse është i aftë fizikisht, por është i varfër dhe nuk ka pasuri, atëherë nuk është i obliguar të bëjë haxhin. Nëse një person është i aftë financiarisht, por ai nuk është i aftë fizikisht, atëherë ne e shikojmë çështjen më tej. Nëse problemi i tij është diçka që ai shpreson se do të zhduket, si për shembull një sëmundje nga e cila shpreson të shërohet, atëherë ai duhet të presë derisa Allahu ta shërojë atë, pastaj të bëjë haxhin. Nëse problemi i tij është ai për të cilin nuk ka shpresë se do të zhduket, si p.sh. një person me kancer ose një i moshuar që nuk mund të bëjë haxhin, atëherë ai duhet të caktojë dikë që të bëjë haxhin në emër të tij dhe detyrën për të kryer haxhin. nuk hiqet dorë për shkak të paaftësisë fizike nëse është i aftë financiarisht. Dëshmi për këtë është transmetimi sipas të cilit një grua tha: “O i Dërguar i Allahut, urdhri i Allahut për njerëzit për të kryer haxhin ka ardhur kur babai im është plak dhe nuk mund të ulet fort në shalën. A mund ta kryej haxhin në emër të tij?” Ai tha: “Po.” Profeti ﷺ u pajtua me komentin e saj se Haxhi ishte i detyrueshëm për babanë e saj edhe pse ai ishte fizikisht i paaftë për të kryer haxhin. [3]