Sa më i vjetër të jetë një person, aq më shumë ka të ngjarë të zhvillojë shenjat e para të hipertensionit, veçanërisht vlerat e ngritura sistolike.
Presioni i gjakut është një tregues se sa presion krijohet nga rrjedha e gjakut nëpër arteriet në trup.
Nëse është shumë e lartë, mund të dëmtojë sistemin kardiovaskular. Hipertensioni (presioni arterial i ngritur kronikisht) mund të rrisë gjithashtu rrezikun e zhvillimit të komplikimeve të caktuara, si sulmi në zemër ose goditje në tru.
Hipertensioni mund të jetë primar ose sekondar. Shumica e pacientëve me hipertension arterial kanë hipertension primar (esencial). Kjo do të thotë se nuk ka ndonjë shkak specifik të njohur për hipertensionin, dhe ka të ngjarë të jetë për shkak të ndërveprimit të disa faktorëve, duke përfshirë gjenetikën, moshën, stilin e jetesës dhe dietën.
Rreth pesë deri në 10 për qind e pacientëve me presion të lartë të gjakut kanë hipertension sekondar. Mund t’i atribuohet një shkaku specifik, siç është hipotiroidizmi.
Ka disa faktorë që lidhen me zhvillimin e hipertensionit arterial.
Obeziteti
Të qenit mbipeshë ose obez mund të shkaktojë presion të lartë të gjakut dhe gjithashtu mund të përkeqësojë hipertensionin ekzistues. Kjo për shkak se yndyra e tepërt shkakton ndryshime në trupin e njeriut.
Të qenit mbipeshë mund të ndryshojë mënyrën se si trupi përdor insulinën. Kjo mund të çojë në zhvillimin e rezistencës ndaj insulinës dhe diabetit të tipit 2 – një tjetër faktor rreziku për zhvillimin e hipertensionit arterial. Nëse jeni mbipeshë ose obez, humbja e dy deri në tre përqind e peshës trupore mund të zvogëlojë rrezikun e zhvillimit të sëmundjeve të zemrës dhe hipertensionit.
Mungesa e aktivitetit fizik
Mungesa e aktivitetit fizik mund të ndikojë negativisht në shëndetin mendor dhe të çojë në çrregullime të tilla si ankthi dhe depresioni, dhe këto kushte mund të çojnë në peshë të tepërt trupore.
Ushtrimi mund t’ju ndihmojë të mbani një peshë të mjaftueshme trupore ose të humbni peshë nëse është e nevojshme. Mund të ndikojë pozitivisht në presionin e gjakut dhe t’ju japë më shumë energji dhe një ndjenjë mirëqenieje.
Marrja e kripës
Një studim i vitit 2019 zbuloi se një reduktim i moderuar i marrjes së natriumit mund të ulë presionin e gjakut. Administrata Amerikane e Ushqimit dhe Barnave (FDA) sugjeron kufizimin e marrjes së kripës në 2.300 mg në ditë, ose rreth një lugë çaji, për njerëzit mbi 14-vjeç. Organizata Botërore e Shëndetësisë (OBSH) sugjeron një kufi edhe më të ulët – 2.000 mg natrium në ditë.
Alkooli
Konsumimi i madh (abuzimi) i alkoolit mund të dëmtojë shëndetin e përgjithshëm, duke përfshirë shëndetin e sistemit kardiovaskular. Kjo sjellje mund të kontribuojë në zhvillimin ose përkeqësimin e hipertensionit.
Gjithashtu mund të rrisë rrezikun e zhvillimit të diabetit dhe disa lloje të sëmundjeve malinje. Shoqata Amerikane e Zemrës (AHA) rekomandon kufizimin e konsumit të alkoolit në dy pije në ditë për burrat dhe një për gratë.
Por edhe konsumimi i moderuar i alkoolit ka anët e veta negative. Një studim i vitit 2019 me më shumë se 17.000 njerëz sugjeron se konsumimi i moderuar i alkoolit (shtatë deri në 13 pije në javë) mund të rrisë ndjeshëm rrezikun e zhvillimit të hipertensionit.
Një studim i vitit 2020 gjeti gjithashtu një lidhje të fortë midis konsumit të moderuar të alkoolit dhe presionit të lartë të gjakut te pacientët me diabet të tipit 2.
Kafeina
Sipas AHA, kafeina nuk është fajtore për presionin e lartë të gjakut nëse nuk e konsumoni shumë. AHA gjithashtu pranon ekzistencën e një lidhjeje të mundshme midis pirjes së kafesë dhe një rreziku më të ulët të zhvillimit të sëmundjeve kronike, të tilla si sëmundjet malinje dhe sëmundjet e zemrës.
Pirja e tri deri në katër filxhanë kafe në ditë është e sigurt për shumicën e pacientëve me presion të lartë të gjakut, sipas një rishikimi të studimeve të vitit 2017 dhe një studimi të vitit 2021.
Megjithatë, konsumimi i kafeinës përtej këtij kufiri mund të çojë në ankth dhe rrahje të zemrës. FDA sugjeron një kufi ditor prej 400 mg kafeinë për të rriturit e shëndetshëm.
Pirja e duhanit
Pirja e duhanit mund të çojë në një sërë çrregullimesh, duke përfshirë sulmin në zemër, goditjen në tru, sëmundjet e mushkërive dhe disa lloje kanceri. Megjithatë, lidhja midis hipertensionit dhe pirjes së duhanit nuk është ende plotësisht e qartë.
Megjithatë, pirja e duhanit çon në rritje të përkohshme të presionit të gjakut. Kontribuon gjithashtu në zhvillimin e arterosklerozës, d.m.th. forcimin e arterieve. Arteriet e ngurtësuara shkaktojnë rritje të presionit të gjakut. Nëse pini duhan, AHA rekomandon që të ndaloni sa më shpejt.
Barna
Ilaçet që mund të rrisin presionin e gjakut përfshijnë:
– steroidet
– barnat antiinflamatore jo-steroide (NSAIDs)
– dekongjestantë
– antipsikotikë
– kontraceptivë
Nëse keni presion të lartë të gjakut, është më mirë të diskutoni çdo medikament që po merrni me ofruesin tuaj të kujdesit shëndetësor.
