Ebu Hurejra, Allahu qoftë i kënaqur prej tij, përcjell se Pejgamberi, lavdërimi dhe paqja e Allahut qofshin për të, ka thënë: “Kush beson në Allahun dhe në Ditën e Fundit, mos ta dëmtojë fqinjin e tij, kush beson në Allahun dhe në Ditën e Fundit, le ta nderojë mysafirin e tij, kush beson në Allahun dhe në Ditën e Fundit, le të flasë mirë ose le të heshtë.”
Ibën Haxheri, Allahu e mëshiroftë, thotë: “Fjalët në hadith ‘kush beson në Allahun dhe në Ditën e Fundit, le të flasë mirë ose le të heshtë’ janë nga fjalët gjithëpërfshirëse, me pak fjalë, por të shumëkuptimshme. Fjalët të gjitha mund të jenë ose të mira, ose të këqija, ose fjalë që aludojnë për ndonjërën prej tyre. Prandaj, tek e mira përfshihet çdo gjë që nevojitet për fjalëve, atyre obligative dhe që pëlqehet të flitet me to, pavarësisht llojit të tyre. Këtu përfshihen edhe fjalët që aludojnë për të mirën. Këto të gjitha u lejuan për t’u përdorur. Kurse jashtë tyre, pra, fjalët e këqija dhe ato që aludojnë për në to, jemi të urdhëruar që gjatë bisedave të heshtim dhe të mos flasim me to.”
Abdullah ibën Amri, Allahu qoftë i kënaqur prej tyre, përcjell se Pejgamberi, lavdërimi dhe paqja e Allahut qofshin për të, ka thënë: “Ai i cili heshti, shpëtoi.”
Er-Ragib thotë: “Fjala “es-samt” (i pafjalë, memec) është më e gjerë se fjala ‘es-sukut’ (i heshtur), sepse ajo mund të përdoret si shprehje për atë që nuk ka fuqi për të nxjerrë zë dhe për atë që ka fuqi të nxjerrë zë. Prandaj, për atë që nuk flet, i thuhet memec. Ndërsa fjala “es-sukut” përdoret për atë që nxjerrën zë, por nuk flet, e lë përdorimin e të folurit. Heshtja në esencë është shpëtim, por nganjëherë fetarisht detyrohet të folurit. Synimi i hadithit është që njeriu të mos flasë për atë që nuk është në dobi të tij, por t’i mjaftojë të folurit veç atëherë kur është e nevojshme, sepse pikërisht këtu është shpëtimi.”
Zararet e gjuhës shkatërrojnë dhe dëmtojnë, ato qëndrojnë në rrugën e folësit, po heshti do të shpëtojë, po foli, e fut veten në rrezik. Kur duhet të flasë, le të jetë i drejtë, të flasë me dijeni, i matur, i vëmendshëm dhe të pakësojë nga fjalët, me shpresë që të shpëtojë. Megjithatë, edhe në këtë rast, ai nuk i ndahet rrezikut. Prandaj, nëse nuk mund të bëhesh prej atyre që kur flasin fitojnë, bëhu prej atyre që heshtin e shpëtojnë. Të shpëtosh është njëra nga dy fitoret.
Abdullah ibën Mubarek, Allahu e mëshiroftë, thotë: “Mahnitem me katër mbretërit që të gjithë u pajtuan për një fjalë. Kisra tha: ‘Ai që flet pendohet, ai që hesht, nuk pendohet’. Cezari tha: ‘Fjalën e pa thënë mund ta kthej, kurse fjalën e thënë nuk mund ta kthej’. Mbreti i Hindit tha: ‘Çudi me atë që e flet ndonjë fjalë, që, nëse ngritet, i bën dëm, e nëse nuk ngritet, nuk i bën dobi’. Mbreti i Kinës tha: ‘Fjala që del prej meje, më zotëron, e kur hesht, unë e zotëroj atë’.”
Omeri, Allahu qoftë i kënaqur prej tij, thotë: “Ai që flet shumë, gabon shumë, ai që gabon shumë, i pakësohet turpi, atij që i pakësohet turpi, i dobësohet frika prej Zotit, e atij që i pakësohet frika prej Zotit, i vdes zemra.”
Myslimani, kur e di se për çdo fjalë që e shqipton gjuha e tij do të llogaritet, e pakëson të folurit e tij përveç aty ku ka dobi. Prandaj, sahabët kujdeseshin shumë për gjuhët e tyre dhe e llogaritnin veten për fjalët që i shqiptonin. Ebu Bekri, Allahu qoftë i kënaqur prej tij, e kapte gjuhën e tij dhe thoshte: “Kjo është ajo nga e cila vijnë të gjitha të këqijat.”
Alkame përcjell prej Bilal ibën El-Harith El-Muzeni, i cili përcjell se Pejgamberi, lavdërimi dhe paqja e Allahut qofshin për të, ka thënë: “Një njeri mund të nxjerrë një fjalë që e kënaq Allahun, fjalë së cilës nuk i kushton vëmendje, por ajo fjalë mund të bëhet shkak që Allahu të jetë i kënaqur me të deri në Ditën e Kiametit. Dhe një njeri mund të nxjerrë një fjalë që e zemëron Allahun, fjalë së cilës nuk i kushton vëmendje, por ajo fjalë mund të bëhet shkak që Allahu të jetë i zemëruar me të deri në Ditën e Kiametit.” Alkame thoshte: “Sa herë më ndali që të flas ky hadith që e transmetoi Bilal ibën El-Harith!”
Dr. Muhamed el-Munexhid
Nga arabishtja: Irfan JAHIU
(Pjesë nga libri “Frenat”, është i përkthyer në gjuhën shqipe).
