Vajzat zakonisht fillojnë pubertetin midis moshës 8-13 vjeçare, ndërsa për djemtë puberteti fillon nga mosha 9 deri në 14 vjeç. Kur fëmijët përjetojnë pubertetin në këtë afat kohor, mendjet dhe trupat e tyre kanë një shans të përjetojnë rritje dhe zhvillim të shëndetshëm. Por kur trupi shtyhet në pubertet para se të jetë gati, mund të ketë një ndikim negativ në shëndetin mendor dhe pjekurinë emocionale të tyre.
“Gjëra të tjera që duhen marrë parasysh janë koha e këtyre ndryshimeve dhe niveli i përgjithshëm i pjekurisë së fëmijës ose adoleshentit ndërsa përshtaten me këto ndryshime. Duhet gjithashtu të merret parasysh se fëmijët janë zakonisht në një mjedis të vazhdueshëm krahasimi me bashkëmoshatarët e tyre, të cilët mund ose nuk mund të kalojnë nëpër ndryshime të ngjashme,” shpjegojnë ekspertët.
Ndikimi i Pubertetit të Hershëm
Kur fëmijët përjetojnë pubertetin gjatë periudhës normale kohore, ndryshimet fizike përfshijnë thellimin e zërave dhe zhvillimin e trupit. Brenda, hormonet e tyre ndryshojnë mënyrën se si truri i tyre sillet, duke ndryshuar potencialisht mënyrën se si qelizat e caktuara komunikojnë dhe dërgojnë sinjale te qelizat e tjera. Ata përjetojnë rritje të thellë në të gjitha fushat gjatë kësaj faze kritike të zhvillimit.
Fillimi në pubertet më herët se sa një fëmijë është i përgatitur fizikisht dhe emocionalisht mund të ketë pasoja të padëshiruara.
“Kërkimet ndër vite kanë sugjeruar se puberteti luan një rol të rëndësishëm në shëndetin e përgjithshëm mendor. Se si puberteti dhe ndryshimet hormonale që ndodhin ndikojnë në shëndetin mendor është komplekse. Ka shumë aspekte për t’u marrë parasysh, duke përfshirë mënyrën se si një i ri i përpunon mendërisht ndryshimet e pubertetit, siç janë karakteristikat e reja sekondare seksuale (p.sh. zhvillimet e gjirit, ndryshimet gjenitale, qimet e trupit, etj.),” vëren Dr. Reese.
Një studim i vitit 2022 tregon se vajzat janë në rrezik më të madh për sëmundje mendore dhe sjellje të rrezikshme kur fillojnë pubertetin herët.
Pjekuria fizike dhe mendore ka kohë të rritet dhe zhvillohet gjatë pesë fazave të pubertetit, të cilat ndryshojnë tek djemtë dhe vajzat. Edhe pse të njëjtat sjellje dhe qëndrime mund të ndodhin kur fëmijët kanë një përvojë normale të pubertetit, ai përkeqësohet kur ndodh më herët se sa pritej.
Hipotiroidizmi, ose një tiroide joaktive, mund të shkaktojë fillimin e hershëm të pubertetit. Gjëndra e hipofizës që nxit hormonet shumë herët, ose një tumor në gjëndrën mbiveshkore, janë gjithashtu shkaqe të mundshme.
Si t’i ndihmoni fëmijët tuaj
Njohja e shenjave të pubertetit të hershëm është hapi i parë që prindërit të ndihmojnë fëmijët e tyre. Flamujt e kuq përfshijnë ndryshime trupore që fillojnë shumë herët; për shembull, zhvillimi i qimeve në pubike ose nën sqetull para moshës 8 vjeç tek vajzat ose 9 vjeç tek djemtë. Ndryshimet fizike që përparojnë shumë shpejt mund të jenë gjithashtu një sinjal se diçka nuk është në rregull. Tek vajzat, nëse qimet pubike dhe zhvillimi i gjoksit ndodhin në periudha të ndryshme, është shkak për shqetësim.
Një përgatitje e vogël mund të ndihmojë jo vetëm në përgatitjen mendore të fëmijës suaj për atë që duhet të presë, por duke ndihmuar në shmangien e sikletit duke qenë gati për çdo situatë.
“Për vajzat e reja, përgatitja me peceta higjienike në çantën e librave ose dollapin e shkollës mund të ndihmojë në parandalimin e asaj që mund të ishte një ngjarje shumë e sikletshme ose shumë traumatike nëse ajo do të fillonte menstruacionet e saj të para ndërsa ishte në shkollë. Komunikimi i hapur rreth emocioneve dhe ndjenjave është i dobishëm në mënyrë që prindërit të mund të ndihmojnë në ndërtimin e një sistemi mbështetës për fëmijën e tyre që herët përpara se sjelljet të përshkallëzohen ose disponimi të bjerë,” përfundon Dr. Reese
