Pyetja:
Në Kuvajt, kuponët e zbritjes shpërndahen për studentët e universitetit, për një zbritje mes 5-25% për shumë vende, si restorante, dyqane veshjesh dhe librari, etj. Këto zbritje fitohen duke blerë kupon për zbritjet, kostoja e të cilave është pesë dinarë. Ka disa persona që thonë se ky çmim mbulon kostot e reklamave apo shpenzime të tjera të kompanisë që shpërndan këto kupona. A lejohet blerja e këtyre kuponave dhe përdorimi i tyre?
***
Përgjigjja:
Falënderimi i takon Allahut.
Kuponët e zbritjes që lëshohen nga kompani reklamimi dhe marketingu, ose nga kompani udhëtimi, ose disa qendra tregtare, të cilat japin një zbritje të caktuar në çmimet e mallrave dhe shërbimeve të ofruara nga një grup kompanish ose organizatash të tjera, mund të ndahen në dy kategori.
1.. Kuponë që përfitohen në këmbim të pagesës nëpërmjet një abonimi vjetor.
2.. Kuponë falas të cilët merren si dhurata për blerësit për t’i inkurajuar ata të blejnë nga kompanitë. Ato mund t’i jepen falas kujtdo, blerjet e të cilit arrijnë një kufi të caktuar. Sa i përket kuponëve që merren në këmbim të pagesës, ato janë haram, sepse përfshijnë disa shkelje të mësimeve islame, duke përfshirë këto:
1.. Paqartësi, sepse blerësi paguan një shumë të caktuar parash për kuponët, me synimin për të përfituar një zbritje, por nuk dihet se sa është realisht kjo zbritje. Ai mund të mos e përdorë kuponin, ose mund ta përdorë atë dhe të marrë një zbritje që është më pak ose më shumë se sa ka paguar. I Dërguari i Allahut ﷺ ndaloi transaksionet që përfshijnë paqartësi. [1] Kjo përfshin çdo transaksion në të cilin ka një element të panjohur.
2.. Ky transaksion bazohet në rrezik, sepse mund të ketë fitim ose humbje. Blerësi rrezikon shumën që ka paguar në këmbim të kuponëve, atëherë ai ose do të fitojë nëse merr një zbritje që është më e madhe se ajo që ka paguar, ose do të humbasë, nëse zbritja është më e vogël se ajo që ka paguar. Ky është thelbi i bixhozit i cili është i ndaluar sipas mësimeve islame: “O ju që besuat, s’ka dyshim se vera, bixhozi, idhujt dhe hedhja e shigjetës (për fall) janë vepra të ndyta nga shejtani. Pra, largohuni prej tyre që të jeni të shpëtuar.” (Maide: 90)
3.. Këta kuponë i mashtrojnë njerëzit, i mashtrojnë dhe u marrin pasurinë në mënyrë të paligjshme, sepse shumica e këtyre zbritjeve të premtuara janë iluzionare dhe nuk janë reale.Shumë shitës i rrisin çmimet, pastaj i japin përshtypjen mbajtësit të kuponit se po i bëjnë zbritje, kur në fakt zbritja është në rritjen që kanë bërë kur e kanë ngritur çmimin mbi çmimin në dyqane të tjera.
4.. Këta kuponë shpesh shkaktojnë mosmarrëveshje, sepse kompania që lëshon kuponët nuk ka fuqi të detyrojë qendrat tregtare, kompanitë dhe dyqanet të japin përqindjen e zbritjes që është rënë dakord, dhe kjo çon në mosmarrëveshje dhe konflikte. Çfarëdo që është shkak për mosmarrëveshje, konflikt dhe urrejtje duhet të mos lejohet, siç thotë Allahu i Lartësuar: “Shejtani dëshiron vetëm të shkaktojë armiqësi dhe urrejtje mes jush me pije dehëse dhe bixhoz dhe t’ju largojë nga përmendja e Allahut dhe namazi. Kështu nuk do të tërhiqeni.” (Maide: 91)
5.. Këta lloj kuponësh janë të dëmshëm për shitësit që nuk marrin pjesë në programin e zbritjeve. “Trajtimi me kuponët e përmendur çon në nxitjen e armiqësisë dhe inatit midis dyqanxhinjve, midis atyre që marrin pjesë në programin e zbritjeve dhe atyre që nuk marrin pjesë, pasi produktet shiten në dyqanet që japin zbritjen, ndërsa ata që nuk marrin merrni pjesë në programin e zbritjeve, ngecni me produkte që nuk shiten.”
Fetava el-Lejneh ed-Da’imah (14/10).
6.. Tarifat e abonimit të paguara për këto kuponë nuk janë në këmbim të ndonjë fitimi real. Nëse blerësi i kërkon shitësit t’i japë zbritjen, ai mund të marrë zbritjen që është premtuar nga ata që kanë shitur kuponët, ose një zbritje të ngjashme, ose mund të mos ketë fare zbritje, në këtë rast ai do të ketë paguar. kuponin pa marrë asgjë në këmbim. Kjo është nën titullin konsumimi i paligjshëm i pasurisë së njerëzve, gjë që është e ndaluar sipas tekstit kuranor: “O ju që keni besuar, mos e hani pasurinë e njëri-tjetrit padrejtësisht.” (Nisa’: 29) Këshilli i Fikhut i Lidhjes Botërore Myslimane lëshoi një deklaratë në seancën e tij të tetëmbëdhjetë duke thënë se është e ndaluar tregtimi i këtyre kuponave. Ndër të tjera ata deklaruan: “Pas dëgjimit të hulumtimit të paraqitur për këtë temë dhe një diskutimi të madh, u konstatua se nuk lejohet lëshimi ose blerja e kuponëve të zbritjes të përmendura, nëse kjo është në këmbim të pagesës së një çmimi të caktuar ose një abonimi vjetor. për shkak të asaj që përfshin paqartësia. Kjo për shkak se ai që blen kupon paguan para, por nuk e di se çfarë do të marrë në këmbim të tij, kështu që humbja është e sigurt në këmbim të fitimit të mundshëm.” Në mënyrë të ngjashme, Komisioni i Përhershëm për Fetva deklaroi se është e ndaluar të merret me këtë lloj kuponësh zbritje. Kjo është thënë edhe në fetvatë e nxjerra nga Shejh Ibn Baz dhe Shejh Ibn Uthejmin
Fetaua el-Lejneh ed-Da’imah (14/6) dhe Fetaua Ibn Baz (19/58).
Për sa i përket kuponëve falas që u ofrohen blerësve pa qenë nevoja të paguajnë asgjë në këmbim, nuk ka asgjë të keqe t’i përdorni dhe të përfitoni prej tyre, sepse dhënia e kuponëve falas vjen nën titullin e dhuratës dhe paqartësia në lidhje me dhuratat është anashkaluar. Për më tepër, nëse ai që merr një kupon falas nuk e përdor atë për të marrë një zbritje, ai nuk humb asgjë. Kjo është përmendur në një deklaratë të Këshillit të Fikhut në të cilën thuhet: “Nëse kuponët e zbritjes lëshohen falas, pa pasur nevojë të paguajnë asgjë, atëherë lëshimi i tyre dhe pranimi i tyre është i lejuar sipas mësimeve islame, sepse hyn nën titullin e një premtimi për një dhuratë.” Allahu e di më së miri.
islamqa
