BBC-ja për më shumë se një vit ka hetuar akuzat kundër Qeverisë indiane që ka nisur fushatë sistematike për t’i poshtëruar dhe heshtur mediat në rajon. Transmetuesi britanik është takuar tinëz me gazetarët dhe kanë kërkuar që emrat e tyre të fshihen nën frikën se do të ketë hakmarrje ndaj tyre
Më 5 prill të vitit 2022 ndjenja e gëzimit kishte mbushur shtëpinë e Sultanëve në Batamaloo në qendër të Sringarit. Ishte ditë me diell në Kashmirin e menaxhuar nga India. Dhe pas më shumë se tre vjet e gjysmë pranie në gjykatë dhe stacione policore, ata kishin marrë lajmin e mirë – Asif Sultan, gazetar, bashkëshort, baba dhe djalë, ishte liruar me dorëzani.
Të afërmit e mbledhur po prisnin kthimin e tij në shtëpi. Kur orët u kthyen në ditë, familja e Asifit nisi të shqetësohej.
Më 10 prill, ndaj Asifit erdhi një tjetër aktakuzë. Nuk ishte liruar dhe u transferua në burgun në periferi të Kashmirit. Vizitat u bënë të vështira.
“Ishim të tronditur, por vazhduam të luftojmë në gjykatë. Të gjithë e dinin se ishte i pafajshëm dhe se dikur do të fitonim”, thotë babai i tij, Mohammed Sultan. Mbesa e tij pesëvjeçare vrapo në prehrin e tij – ishte gjashtë muajsh kur i ishte arrestuar babai.
Asif Sultan së pari ishte akuzuar për ndihmë të militantëve në Kashmirin me shumicë myslimane. Ka pasur kryengritje të armatosur ndaj pushtetit të Indisë që prej vitit 1989.
Ai është akuzuar nën ligjin kundër-terrorizmit të quajtur Akti për Parandalimin e Aktiviteteve të Jashtëligjshme. Me këtë ligj bëhet fort e vështirë lirimi me dorëzani. Akuza e dytë u bë nën ligjin kundër thënës – Akti për Sigurinë Publike – që lejon arrestimin pa akuza deri në dy vjet.
Mohammad Sultan mohon të gjitha akuzat. Beson se Asif ishte cak shkaku i punës, sidomos ndaj një shkrimi për militantët kundër Indisë të cilin e kishte shkruar një muaj para arrestimit në gusht të vitit 2018.
“Asif është reporter profesionist dhe është burgosur për shkrimet rreth militantëve. Nuk ka lidhje me ata”, thotë babai. “Ata [qeveria] dëshirojnë që të bëjnë shembull me të me qëllim që askush të mos guxojë të raportojë për temat që qeveria nuk i miraton”.
BBC-ja për më shumë se një vit ka hetuar akuzat kundër qeverisë indiane që ka nisur fushatë sistematike për të poshtëruar dhe heshtur mediat në rajon. Transmetuesi britanik është takuar tinëz me gazetarët dhe kanë kërkuar që emrat e tyre të fshihen nën frikën se do të ketë hakmarrje ndaj tyre.
Gjatë shumë udhëtimeve folëm me dhjetëra gazetarë, redaktorë, reporterë dhe fotoreporterë që punojnë si të pavarur, si dhe për media rajonale dhe kombëtare – të cilat i shohin veprimet e qeverisë si paralajmërim për ato.
Asif tani ka kaluar pesë vjet në burg. Që nga viti 2017, të paktën shtatë gazetarë të tjerë nga Kashmiri janë burgosur. Katër, përfshirë Asifin, janë ende pas grilave. Fahad Shah, i cili redaktonte revistën digjitale, u arrestua në bazë të ligjeve kundër terrorizmit në shkurt 2022, i akuzuar për “propagandë të terrorizmit”
Një muaj para tij, gazetari i pavarur Sajad Gul u arrestua menjëherë pasi postoi një video në mediat sociale të vendasve që thërrisnin slogane kundër Indisë. Sajad u akuzua për komplot kriminal. Të dy janë riarrestuar me akuza të reja, sa herë që u është dhënë lirimi me kusht. Arrestimi i fundit i gazetarit ishte në mars të këtij viti. Irfan Meraj, puna e të cilit është shfaqur në media ndërkombëtare, akuzohet se ka lidhje me financimin e terrorit. Shumë të tjerë nga mediat kanë pasur raste kundër tyre.
BBC-ja i ka kërkuar vazhdimisht administratës rajonale dhe policisë që t’i përgjigjen akuzave kundër tyre. Ne kemi kërkuar intervista dhe gjithashtu kemi dërguar email me pyetje specifike. Nuk kemi marrë përgjigje.
Në takimin e G20 në Srinagar në maj, ne pyetëm Manoj Sinha, administratorin më të lartë të rajonit, rreth akuzave për shtypjen e mediave. Ai tha se media “gëzon lirinë absolute”. Gazetarët “u arrestuan me akuza terrori dhe për përpjekje për të prishur harmoninë shoqërore, jo për gazetari apo për të shkruar histori”, kishte thënë ai.
Kemi dëgjuar rrëfime të shumta që mohojnë akuzat. “Është shumë e zakonshme që një gazetar të thirret nga policia këtu. Dhe dhjetëra raste ku gazetarët janë ndaluar për raportet e tyre të lajmeve”, më tha një gazetar.
“Fillova të merrja telefonata nga policia për një shkrim. Ata vazhduan të pyesnin pse e kisha shkruar. Më pas u mora në pyetje personalisht. Ata thanë se dinin gjithçka për mua dhe familjen time, gjë që ishte shumë e frikshme. Vazhdova të mendoja nëse do të më arrestonin apo do të lëndohesha fizikisht”.
Intervistime në polici
Më shumë se 90% e gazetarëve me të cilët ka folur BBC-ja thonë se ishin thirrur nga policia të paktën një herë, shumë prej tyre disa herë për një shkrim. Disa thonë se toni i policisë ishte i sjellshëm. Të tjerë shtuan se u përballën me zemërim dhe kërcënime.
“Jetojmë me frikën se çdo histori mund të jetë historia jonë e fundit. Dhe pastaj ju do të ishit në burg”, thotë një gazetar. “Gazetaria ka vdekur dhe është varrosur në Kashmir”, thotë një gazetar tjetër.
Secili nga gazetarët me të cilët fola thonë se ishin thirrur nga policia shumë herë gjatë viteve të fundit për “kontroll rutinë të historisë”.
Gazetarja me të cilën isha mori një telefonatë nga komisariati lokal. Ata e vendosën telefonin në altoparlant. Punonjësi i policisë u prezantua dhe pyeti gazetarin emrin, adresën dhe vendin ku punonin.
Kur gazetari e pyeti pse duheshin këto detaje, toni i oficerit mbeti miqësor, por ai vazhdoi të lexonte detaje të gazetarit dhe familjes së tyre, duke përfshirë atë që bëjnë prindërit e tyre, ku jetojnë, ku studiojnë dhe punojnë vëllezërit e motrat e tyre, çfarë diplome kanë vëllezërit e motrat e tyre. kanë dhe emrin e biznesit që drejton një nga vëllezërit e motrat e tyre.
E pyeta gazetarin se si u ndie pas asaj telefonate.
“Është shqetësuese”, thonë ata. “Unë po mendoj tani a po më shikojnë mua, a po shohin familjen time, çfarë e shkaktoi këtë telefonatë dhe çfarë do të ndodhë më pas?”
Gazetarë të tjerë thanë se u janë pyetur edhe më shumë detaje personale, duke përfshirë pronën që zotërojnë, çfarë llogarish bankare kanë, cilat janë bindjet e tyre fetare dhe politike.
“Gazetarët në Kashmir po trajtohen si kriminelë. Ne jemi etiketuar si antikombëtarë, simpatizantë të terrorit dhe reporterë pro Pakistanit. Ata nuk e kuptojnë se është detyra jonë të reflektojmë të gjitha palët”, thotë një gazetar.
I gjithë rajoni i Kashmirit është i diskutueshëm nga India dhe Pakistani, dhe të dy vendet, si dhe Kina kontrollojnë pjesë të tij. Grupet militante që veprojnë në Kashmirin e administruar nga indianët janë të vendosura në Pakistan dhe besohet prej kohësh se kanë mbështetjen e shërbimeve të inteligjencës pakistaneze, akuzë që Islamabadi e kundërshton me vendosmëri.
Ka pasur gjithashtu prej kohësh akuza për shkelje të të drejtave të njeriut nga forcat indiane të sigurisë në Kashmir, të cilat kanë nxitur zemërimin kundër sundimit indian dhe mbështetjen për grupet kryengritëse pro-pakistaneze në disa pjesë të rajonit.
Gazetarët thonë se qeveria indiane po përpiqet të mbyllë raportimet në lidhje me lëvizjet separatiste dhe grupet militante, por edhe çdo mbulim kritik ndaj forcave të sigurisë ose administratës, madje edhe për çështjet e përditshme qytetare.
Shumica e gazetarëve me të cilët ka folur BBC-ja thonë se filluan të ndiheshin më të vëmendshëm pas arrestimit të Asif Sulltanit në 2018 dhe gjërat janë bërë fort më të vështira që nga gushti 2019. Kjo ishte kur India hoqi statusin special të rajonit dhe ndau të vetmin shtet me shumicë myslimane të vendit në dy territore, të cilat tani janë të kontrolluara nga qeveria kombëtare e udhëhequr nga Partia nacionaliste hindu Bharatiya Janata (BJP). Gjykata e Lartë e Indisë po shqyrton aktualisht një çështje në lidhje me ligjshmërinë e këtyre vendimeve.
Prej pesë vitesh këtu nuk ka qeveri rajonale të zgjedhur. Dhe kur shefi i drejtësisë pyeti qeverinë këtë javë se kur do të mbaheshin zgjedhjet, duke vënë në dukje se “rivendosja e demokracisë është e rëndësishme”, qeveria thotë se nuk mund të jepte afat kohor të saktë.
“Për shkak se nuk ka asnjë përfaqësues të zgjedhur të cilit mund t’i afrohemi, qeveria ia del të veprojë pa u ndëshkuar”, thotë një gazetar.
Të paktën katër gazetarë nga Kashmiri kanë pranuar publikisht se e kanë të ndaluar të largoheshin përtej Indisë nga autoritetet e imigracionit pa dhënë asnjë arsye. Njëri është fotograf fitues i çmimit “Pulitzer”, i cili nuk mundi të merrte pjesë në ceremoninë e ndarjes së çmimeve.
BBC ka mësuar se lista e gazetarëve të Kashmirit që nuk lejohen të largohen nga India ka dhjetëra emra, por nuk është bërë publike. BBC-ja ka pyetur policinë për bazën ligjore të këtyre “qarkoreve të mbikëqyrjes”, siç përmenden në gjuhën zyrtare dhe nuk ka marrë përgjigje.
Kontrolli nga qeveria
Gazetarëve u janë mbajtur edhe pasaportat e reja kur aplikuan për vazhdimin e tyre. Javët e fundit janë anuluar edhe pasaportat e lëshuara më parë për disa gazetarë. Komunikimi nga qeveria thotë se gazetarët konsiderohen si “kërcënim sigurie” për Indinë.
“Ndihemi të mbytur”, thotë një gazetar. “Të gjithë jemi autocensurues. Unë e lexova raportin tim një herë si gazetar, pastaj e lexova si polic dhe filloj t’i fshij gjërat. Nuk bëhet fare gazetari, është kryesisht vetëm PR për qeverinë”.
Redaktorët thonë se shpesh marrin udhëzime nga administrata se çfarë të mbulojnë dhe çfarë të lënë jashtë. Ata janë udhëzuar të përdorin fjalën “terrorist” në vend të “militant” kur u referohen kryengritësve të armatosur.
Mediat rajonale varen shumë nga reklamat qeveritare dhe shumë prej tyre janë kërcënuar me tërheqjen e këtyre fondeve nëse nuk bien në linjë.
“Unë e urrej atë që bëj çdo ditë, por çfarë ndodh me njerëzit që punësoj? Çfarë ndodh me ta nëse mbyllem?”, thotë një redaktor. Ajo që ka ndodhur me gazetarinë këtu është e dukshme kur lexohen gazetat vendore.
“Kalova tre ditë duke krahasuar dhjetëra gazeta të botuara në Kashmir me deklaratën e përditshme për shtyp të qeverisë. Pothuajse të gjithë e kishin botimin në faqet e tyre të para, disa e kishin redaktuar, të tjerët e mbanin fjalë për fjalë”, shkruan reporteri i BBC-së. “Pjesa tjetër e faqeve të para ishte mbuluar me deklarata nga qeveria apo forcat e sigurisë. Kishte shumë histori artistike, por pothuajse asnjë gazetari që kërkonte llogari nga qeveria”. /koha
