Allahu njerëzimit ia detyroi Islamin si fe dhe ligj. Me Islam njeriut ia garantoi përmirësimin e zemrave, trupave dhe ruajtjen e pasurive dhe shoqërive, në çdo kohë e vend, pa marrë parasysh gjuhën dhe racën e tyre. Prandaj zbriti dispozita dhe caktoi dënime, e qartësoi të mirën dhe e qartësoi të keqen. Pasi që këto dispozita binin ndesh me epshet dhe dyshimet e disa njerëzve, këta të fundit i pranuan këto dispozita me mëdyshje duke i mohuar në tërësi ose duke i devijuar e komentuar sipas epsheve dhe dyshimeve të tyre. Kjo metodologji e pranimit të citateve pa dyshim se është shumë e rrezikshme për jetën e njeriut. Prandaj më së miri për një musliman është që të paralajmërohet prej kësaj dukurie negative dhe ta mësojë veten në pranimin e dispozitave pa mëdyshje dhe skepticizëm.
Për ta madhëruar dhe lavdëruar Allahun e domosdoshme është madhërimi i dispozitave dhe respektimi i kufijve të Tij. Shenja e dashurisë së çiltër pra, është nënshtrimi i të dashurit. Ibën Kajimi, Allahu e mëshiroftë, thotë: “Prej gradave të para të madhërimit të Allahut është madhërimi i urdhrit të Tij dhe e ndalesës që e ndaloi Ai. Kjo, për shkak se besimtari e njeh Zotin e tij nëpërmjet mesazhit që e dërgoi me të të Dërguarin e Allahut, alejhi salatu ue selem, deri tek të gjithë njerëzit. Përmbajtja e atij mesazhi është: “Nënshtrim i plotë i urdhrit të Tij dhe largimi prej ndalesës së Tij”. Kjo arrihet vetëm se me madhërimin e urdhrit të Allahut dhe pasimit të tij dhe me madhërimin e ndalesës së Tij dhe largimit prej saj. Madhërimi i urdhrit të Allahut dhe ndalesës së Tij prej anës së besimtarit është argument për madhërimin e tij të Allahut dhe sipas këtij madhërimi do të jetë prej punëdrejtëve që dëshmohet për to besimi i drejtë dhe i pastër dhe shërimi prej hipokrizisë së madhe”.
O robër të Allahut!
Pasi që kriter i domosdoshëm i madhërimit të Allahut është madhërimi i dispozitave të Tij, atëherë, detyrohet që çdo musliman të nxiton në realizimin e tij, ta edukojë veten në të derisa të drejtohet dhe të vazhdon më tutje.
Madhërimi ka shenja që aludojnë në të dhe prej shenjave të madhërimit të citateve sheriatike janë:
– Mospasja e të drejtës për të zgjedhur në pranimin e dispozitës së Allahut.
Muslimani nuk ka të drejtë zgjedhjeje në pranimin e dispozitave të Allahut, por detyrohet që t’i nënshtrohet plotësisht dhe tërësisht dispozitave të Allahut pa mëdyshje apo hamendje: “Nuk i takon asnjë besimtari apo besimtareje të vërtetë që, kur Allahu dhe i Dërguari i Tij vendosin për një çështje, ata të kenë të drejtë të zgjedhin në atë çështje të tyren. Kush e kundërshton Allahun dhe të Dërguarin e Tij, ai me siguri ka humbur”. (El-Ahzab: 36)
Ibën Kethiri, Allahu e mëshiroftë, thotë: “Ky ajet është i përgjithshëm dhe vlen për të gjitha çështjet. Edhe atë kur gjykon Allahu dhe Profeti i Tij, alejhi salatu ue selam, me diçka nuk i lejohet askujt kundërshtimi i këtij gjykimi, e as nuk ka të drejtë zgjedhjeje, e as dhënie mendimi apo thënie të ndonjë fjale”.
Imam Kurtubiu, Allahu e mëshiroftë, gjatë komentimit të këtij ajeti e sjell një thënie të Hasan el Basriut i cili kishte thënë: “Nuk i takon një besimtari e as një besimtareje kur të urdhëron Allahu dhe i Dërguari i Tij, salallahu alejhi ue selem, me diçka t’i kundërvihen”.
– Mosekzistimi i ndjenjës së ngushtimit në gjoks gjatë dëgjimit të citatit sheriatik.
Muslimani duhet ta edukojë veten e tij që t’i pranojë citatet dhe të veprojë me to me gjoks të hapur dhe me zemër të qetë ashtu siç na mëson edhe Allahu në Kur’an: “Jo, për Zotin tënd, ata nuk do të jenë besimtarë të vërtetë, derisa të të marrin ty për gjyqtar për kundërshtitë mes tyre; e pastaj, të mos ndiejnë kurrfarë dyshimi ndaj gjykimit tënd dhe të të binden ty plotësisht”. (En-Nisa: 65)
Imam ibën Kethiri, Allahu e mëshiroftë, thotë: “Betohet Allahu, azze ue xhel, në veten e Tij Fisnike dhe të Shenjtë se nuk ka besuar asnjëri derisa ta marrin Muhamedin, alejhi salatu ue selam, për gjyqtar në të gjitha çështjet dhe se çdo gjykim i tij është i drejtë dhe jemi të detyruar t’i nënshtrohemi këtij gjykimi me zemër dhe me vepra. Prandaj Allahu tha: “e pastaj, të mos ndiejnë kurrfarë dyshimi ndaj gjykimit tënd dhe të të binden ty plotësisht”, që do të thotë se ti kur gjykon i nënshtrohen asaj që ti gjykon në brendësinë e tyre dhe nuk ndiejnë në vetvete ngushtim në gjoks ndaj gjykimit tënd dhe të binden ty plotësisht pa kundërshtime dhe pengesa”.
– Hulumtimi i tepërt apo thellimi në kërkimin e urtësisë së ligjësimit të citatit.
Kjo veti e mangëson përsosmërinë e bindjes dhe nënshtrimit, madje mund të ndodhë që vazhdimësia në kërkimin e urtësive të citateve ta çon njeriun deri në mohimin e disa dispozitave fetare. Muslimani duhet ta edukojë veten në pranimin e dispozitave me gjoks të gjerë. Nuk ka pengesë në rast se dëshiron ta dijë urtësinë dhe ta kërkojë atë në rast se ka mundësi, mirëpo në rast se nuk mundet ta zbulojë urtësinë e ligjësimit atëherë prej etikës dhe moralit të lartë është përmbajtja dhe largimi prej kërkimit të saj: “Ai nuk mund të pyetet për atë që punon, kurse ata do të pyeten”. (El-Enbija: 23)
Imam Ibën Kajimi, Allahu e mëshiroftë, thotë: “Muslimani i nënshtrohet dispozitave të Allahut pa marrë parasysh se a i paraqitet atij urtësia e ligjësimit apo jo. Në rast se paraqitet urtësia e ligjësimit në urdhrin dhe ndalesën e Tij atëherë ajo duhet të jetë nxitës në rritjen e nënshtrimit dhe bindjes në urdhrin e Allahut dhe nuk duhet që të jetë shkak i largimit të tij prej asaj dispozite apo mohimit të saj në përgjithësi”.
Komentuesi i librit Akide Tahauije thotë: “Dije se ndërtimi i të qenurit rob i Allahut dhe besimi në Allahun, në Librat e Tij dhe në të Dërguarit e Tij bëhet me nënshtrim dhe bindje dhe me mosparashtrimin e pyetjeve rreth shpjegimit të hollësishëm të urtësive në urdhëresat, në ndalesat dhe në ligjësimet. Prandaj Allahu nuk na tregoi në Kur’an për ndonjë Umet të ndonjë profetit e cila i besoi të dërguarit të tyre dhe mesazhit me çka erdhi ai, e ta kishin pyetur hollësisht për urtësitë e urdhrave, ndalesave dhe ligjeve me të cilat kishte ardhur tek ai Umet. Po të kishin vepruar ashtu nuk do të ishin besimtarë në të dërguarin e tyre. Por ata u nënshtruan, u bindën, çka e ditën prej urtësive e mësuan, çka u fsheh prej tyre nuk u bë shkak që ata t’i largohen bindjes dhe nënshtrimit dhe i dërguari i tyre në sytë e tyre ishte shumë më i madh se sa ta pyesnin për këto çështje”.
Po ashtu prej shenjave që aludojnë në madhërimin e citateve sheriatike janë:
– Irritimi për hir të Allahut kur cenohet paprekshmëria e ligjeve dhe ndalesave të Tij dhe tentimi i mbrojtjes së tyre sipas mundësive.
Aishja, Allahu qoftë i kënaqur me të, thotë: “I Dërguari i Allahut, alejhi salatu ue selam, çdo herë që kishte të drejtë zgjedhjeje mes dy gjërave, e zgjidhte më të lehtën, në rast se ajo vepër nuk përmbante në vete mëkat. Në rast se ishte mëkat atëherë ishte njeriu që më së shumti i largohej atij”.
Robi sa më shumë që është xheloz për fenë e Allahut dhe për shenjtërinë e saj dhe sa më shumë që nxiton në përmirësimin e muslimanëve, aq më shumë është argument i tij për madhërimin e dispozitave dhe përkujdesjen e kufijve të fesë.
– Detyrimi i robit që t’i pranojë dispozitat si adhurim me të cilin afrohet kah Allahu e mos t’i pranojë për syfaqësi dhe prestigj.
Muslimani duhet të jetë prej atyre që pikëllohet për hir të Allahut kur i ik ndonjë e mirë dhe të gëzohet për hir të Allahut kur mbërrin ta veprojë një të mirë. Ebu Jemame, Allahu qoftë i kënaqur me të, na përcjell prej Profetit, alejhi salatu ue selam, të kishte thënë: “Kush do për hir të Allahut dhe urren për hir të Allahut dhe jep për hir të Allahut dhe merr për hir të Allahut, vetëm se e ka plotësuar besimin e tij”.
– Përmbajtja prej asaj që nuk ka dituri dhe paralajmërimi prej zhytjes në studime të citateve padituri.
Muslimani duhet të jetë i vetëdijshëm rreth parimeve të kërkimit të diturisë duke u bazuar në fjalët e Allahut: “Mos shko pas diçkaje për të cilën nuk ke dijeni. Vërtet, dëgjimi, shikimi dhe zemra, të gjithë këta do të merren në përgjegjësi”. (El-Isra: 36) dhe në fjalët e Allahut që ia tha Nuhit, alejhi salatu ue selam, kur kërkoi ky i fundit që Allahu t’ia shpëton djalin: “Mos më pyet për atë që ti nuk e di. Unë të këshilloj që të mos bëhesh nga të paditurit”. (Hud: 46)
Allahu, azze ue xhel, ithtarëve të Librit ju tha: “Mirë ju polemizoni për gjëra që keni një farë dijenie (për çështje që lidhen me Musain, alejhi selam, dhe Isain, alejhi selam), por, pse polemizoni për atë, për të cilën s’dini asgjë (për Ibrahimin, alejhi selam)? Allahu e di hollësisht, ndërsa ju nuk dini asgjë për këtë”. (Ali Imran: 66)
Allahu në ajetin e parë e edukoi të Dërguarin e Tij, alejhi salatu ue selam, me një edukatë madhështore duke e mësuar që t’i përmbahet asaj që nuk ka dituri, ndërsa në ajetin e dytë Allahu e ndaloi Nuhin, alejhi selam, prej parashtrimit të pyetjeve për atë që nuk e di dhe atë e konsideroi prej paditurisë.
Sidoqoftë, zhytja në studime rreth kuptimeve të citateve padituri apo të folurit për Allahun dhe fenë e Tij padituri është mëkat i madh dhe është shkak që sjell dëme të mëdha për veten dhe për të tjerët.
Muhamed ibën Sirini, Allahu qoftë i kënaqur me të, thoshte: “Që të vdes një njeri si i paditur është më mirë për të se sa të flet për Allahun dhe fenë e Tij diçka që nuk e dinë”.
O Zot, shtona nënshtrimin ndaj dispozitave të Tua dhe shtona madhërimin Tënd në zemrat e tona, mundësona që ta dallojmë të vërtetën prej të pavërtetës dhe ta pasojmë atë dhe mundësona ta dallojmë të pavërtetën prej të vërtetës dhe t’i largohemi asaj.
Shejh Abdulaziz Sed’han
Nga arabishtja: Irfan JAHIU
