Ecja është një mënyrë për t’u lidhur me vendet, një mjet transporti.
Studimet mbi përfitimet e ecjes datojnë që në vitet 1950, me dekadën e fundit të kërkimit të preokupuar me ngritjen e sfidave të “10,000 hapave në ditë” dhe përdorimin e pedometrave dhe gjurmuesve të aktivitetit.
Ajo që ata na thonë është se ndërkohë që të gjitha këto mjete na nxisin drejt numërimit të hapave të lartë, nuk ka saktësisht një numër magjik për të arritur.
Shifra prej 10,000 hapash u ëndërrua si pjesë e një fushate marketingu të viteve 1960 në Japoni, dhe një studim i fundit tregon se gjysma e kësaj shume mund të jetë e dobishme, me një pllajë në përfitime pas rreth 7,500 hapash.
Shërbimi Shëndetësor Kombëtar i Britanisë së madhe këshillon që vetëm 10 minuta ecje të shpejtë në ditë bëjnë një ndryshim.
Për një aktivitet që shumë prej nesh e bëjnë çdo ditë pa menduar, kjo duket e jashtëzakonshme, por vlerësohet se kur ecim angazhohet mbi gjysmën e masës muskulore të trupit tonë. Dhe përfitimet e një ritmi të moderuar – rreth 5km në orë – variojnë nga përmirësimi i shëndetit kardiovaskular, si presioni i ulët i gjakut, tek metabolizmi më i mirë i glukozës, shëndeti muskuloskeletor dhe mirëqenia mendore.
Megjithatë, studiuesit e bëjnë dallimin midis hapave pasivë që ndërmarrim gjatë jetës sonë duke bërë gjëra të tilla si blerjet e ushqimit dhe detyrat (të quajtura “shëtitje për qëllime dytësore”) dhe aktit të të shkuarit në të vërtetë për një shëtitje, gjë që na kishte munguar vërtet. Në një shëtitje, përfitimet shkojnë përtej pak stërvitjes dhe vendi ku zgjedhim të ecim mund të bëjë një ndryshim të madh.
Ka një sërë kërkimesh në rritje për ta mbështetur idenë se të qenit në natyrë përmirëson jo thjesht shëndetin mendor, por edhe fizik. Shumica e studimeve e vëjnë theksin tek një studim i vitit 1984 nga Roger Ulrich, profesor i arkitekturës së kujdesit shëndetësor, i cili ekzaminoi nëse pacientët e spitaleve me pamje nga natyra u shëruan më shpejt dhe më mirë se ata që nuk e shëruan.
Hulumtimi i Ulrich e transformoi mënyrën se si ne mendojmë për mjediset e kujdesit shëndetësor dhe mjediset urbane: spitali ku linda, për shembull, mburrej në internet se pacientët që lindnin mund të shikonin, apo edhe të hynin në kopshtin e këndshëm të oborrit të ndërtesës.
Por, siç argumenton filozofi bashkëkohor amerikan, Arnold Berleant, është kur ne në fakt lëvizim nëpër një peizazh, në vend që ta trajtojmë atë thjesht si peizazh, lidhemi plotësisht me një vend dhe ndezim të gjitha shqisat tona.
Berleant përdor termin “angazhim estetik”, por nuk duhet të jetë aq i lartë: Një shëtitje përgjatë lumit mund të llogaritet, ose ndoshta koha e kaluar duke praktikuar shinrin-yoku (larje në pyll), duke u kujdesur vërtet për detajet e pemëve, gjethet, erërat dhe tingujt.
Gjatë 20 viteve të fundit, kërkimet mbi përfitimet e këtij lloji të ushtrimeve në natyrë kanë lulëzuar: duke parë ndikimin e, të themi, palestrave falas në parqe ose përmirësimin e rezultateve të të nxënit për studentët që ecin në pyll.
Në një nga studimet më të hershme, studiuesit në vitin 2005 zbuluan se gjatë ecjes ose vrapimit përmirësonin presionin e gjakut dhe shëndetin mendor, shikimi i skenave të këndshme rurale dhe urbane duke bërë kështu kishte një ndikim më të mirë në shëndetin dhe vetëvlerësimin më të gjerë sesa të ushtrohesh vetë.
Shumë studime pas kësaj përsëritën këtë model laboratorik kur e vlerësuan ndikimin e natyrës në shëndetin tonë, por, në vitin 2018, një studim i këmbësorëve në Islandë e nxori kërkimin e tij jashtë mjedisit laboratorik.
Përfitimet e ecjes jashtë u krahasuan thjesht me shikimin e një videoje të natyrës ndërkohë që ecni në një rutine ose të qenit i ulur ndërkohë që shikoni natyrën.
Ai arriti në përfundimin se kur përballeshim me periudha stresi, ecja në natyrë kishte ndikimin më të madh në mirëqenien, ndërsa në rrethana të stresit të thellë dhe të vazhdueshëm, thjesht pushimi dhe shikimi i natyrës bënë mashtrimin. Pra, ne e dimë se ka përfitime të ndryshme dhe të matshme midis shikimit të thjeshtë të një skene dhe daljes në të.
“Dalja për një shëtitje mund të më ndihmojë të ndihem më mirë!” Kjo tingëllon si një mënyrë kaq e thjeshtë dhe transaksionale për të përshkruar atë që ka qenë gjithmonë një përvojë më e pasur sesa thjesht një stërvitje.
Por studimi i vitit 2005 vuri në dukje një kusht vendimtar për mënyrën se si natyra ndikon tek ne: cilësia e vendit ku u zhvillua ky “ushtrim i gjelbër” bëri një ndryshim në rezultatet. Ata zbuluan se këmbësorët që shikonin skena të pakëndshme degradimi dhe ndotjeje – ato që autorët e quajtën “kërcënime për fshatrat” – përjetuan një ndikim negativ në mirëqenien e tyre mendore.
Një studim i vitit 2014 zbuloi se koha e kaluar duke u angazhuar me skena të bukurisë natyrore përmirësoi lidhjen e njerëzve me natyrën. Pra, ecja në natyrë, mund të thuhet, është e lidhur me kujdesin në të vërtetë për të.
Hulumtimet aktuale të shkencave sociale tregojnë se koha e kaluar në natyrë kontribuon në atë që studiuesit e quajnë “sjellje pro-mjedisore” ose PEB. Dëgjimi i këngës së shpendëve dhe shikimi i lindjes së diellit – në të vërtetë, të gjitha gjërat që mund të bëni nëse shkoni për një shëtitje – mund t’ju bëjnë më të prirur të avokoni për ruajtjen e kafshëve të egra lokale, më shumë gjasa për të ricikluar dhe votuar për politika dhe politikanë më të gjelbër.
Sigurisht, nuk mund të injorojmë se disa, kur shkojnë në shtigje të papërgatitur ose të papërgjegjshëm, mund të kenë një ndikim të dëmshëm: është e vështirë të harrosh skenat e mbeturinave të lëna pas në Distriktin e Liqenit gjatë bllokimit ose raportet e atyre që kërkuan shpëtim pas kodër duke ecur i papërgatitur.
Përkundër këty
Ecja e pastron mendjen nga mendimet e zëna, çdo hap duke formuar një ritëm për të menduar në heshtje. Ecja tërheq vëmendjen e trupit tonë dhe te toka nën këmbët tona. Është në lëvizje ajo që ndiejmë më shumë si vetvetja dhe që na pëlqen më shumë vetja. /The Guardian
Përgatiti: Nuhi Shala
